Sunday, January 06, 2013

Πως μπορεί κανείς να βελτιωθεί στο σκάκι;



Κάποιοι άνθρωποι έχουν από τη φύση τους μια έμφυτη κατανόηση του σκακιού, ή αλλιώς ταλέντο. Για όλους τους υπόλοιπους όμως, και όταν δεν υπάρχει η σωστή καθοδήγηση, αυτό το ερώτημα μπορεί να απασχολεί κάποιον για χρόνια, χωρίς ικανοποιητική απάντηση. 

Για πολλά χρόνια προσπαθούσα μάταια να βελτιωθώ στο σκάκι, σπαταλώντας πολλές ώρες, οι οποίες ήταν ουσιαστικά χαμένες. Πως μπορεί κανείς να βελτιωθεί στο σκάκι; Η πιο συχνή απάντηση που άκουγα ήταν «Παίζε πολλές παρτίδες. Παίζε στο ίντερνετ.» Όταν σπούδαζα, αφιέρωνα όλες μου τις διακοπές σε πολύωρες «προπονήσεις» (κατά την τότε γνώμη μου) στο ίντερνετ. Τότε έπαιζα στο yahoo chess, αποθήκευα τις παρτίδες και προσπαθούσα να τις αναλύσω. Παρ’ όλ’ αυτά όμως η βαθμολογία μου δεν ανέβαινε ποτέ πάνω από 1300 ΕΛΟ. Ακόμα και ένα χρόνο μετά δεν είχα βελτιωθεί καθόλου.



Η πρώτη βελτίωση ήρθε όταν έπαιξα μερικές επίσημες παρτίδες. Και πάλι όμως δεν ήταν καμιά δραματική βελτίωση.

Για ένα διάστημα βρέθηκα σε μια σκακιστική παρέα και άρχισα να παίζω καθημερινά παρτίδες για 3-4 ώρες. Μετά στο σπίτι διάβαζα μέχρι και 4 ώρες την ημέρα από βιβλία σκακιού. Και αυτό έγινε για περίπου ένα χρόνο. Για ένα χρόνο αφιέρωνα τόσες ώρες καθημερινά στο σκάκι και δεν βελτιώθηκα … Κ Α Θ Ο Λ Ο Υ.

Η δεύτερη πολύ μικρή βελτίωση ήρθε όταν έπαιξα μερικές επίσημες παρτίδες ακόμη.

Σε αυτό το σημείο απογοητεύτηκα, σταμάτησα να ασχολούμαι και απλά έπαιζα όταν τύχαινε, τελείως περιστασιακά.

Τελικά όμως αυτό που μου έλειπε ήταν η σωστή μέθοδος και η καθοδήγηση στη μελέτη. Ενώ τώρα πιστεύω πολύ ότι το να παίζει κανείς παρτίδες βοηθάει, αν δεν μπορεί κανείς να μάθει από τα λάθη του, απλά θα τα επαναλαμβάνει για πάντα. Και πως μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τα λάθη του στις παρτίδες; Σίγουρα αν μπορούσε να τα αναγνωρίσει, δεν θα τα έκανε καθόλου από την αρχή! Το να κοιτάει κανείς τις παρτίδες του μόνος του, όσες ώρες και να τις κοιτάξει, δεν πρόκειται να «εφεύρει το τροχό ξανά». Εφόσον οι στρατηγικές του σκακιού έχουν ήδη εφευρεθεί και αναλυθεί, είναι χάσιμο χρόνου να προσπαθούμε μόνοι μας να τις ξανα-εφεύρουμε!

Το πρώτο βήμα για μένα ήταν να διαβάσω από τα σωστά βιβλία, με τη κατάλληλη ευκολία-δυσκολία όλη τη θεωρία του σκακιού από την αρχή. Και αυτό έγινε όταν άρχισα να διδάσκω σε μικρά παιδιά. Αρχικά μου σύστησαν τα βιβλία του ανοιχτού Πανεπιστημίου της Ισπανίας, τα οποία είναι πραγματικά καταπληκτικά. Ειδικά τα είδη τακτικών συνδυασμών μου ήταν άγνωστα όπως και ο τρόπος να τα αναζητώ στη σκακιέρα. Τα προβλήματα όμως καθοδηγούν τον αναγνώστη από τα πολύ εύκολα στάδια στα πιο δύσκολα χωρίς να το καταλαβαίνει. Η ικανότητα επίλυσης ματ σε 1, σε 2 κλπ πάλι ξεκινώντας από τα αρχάρια στάδια ήταν καταλυτικής σημασίας. Γιατί αν δεν ξέρουμε να κάνουμε ματ, πως περιμένουμε να κερδίσουμε μια παρτίδα;

Η δεύτερη φάση βελτίωσης ήρθε όταν ασχολήθηκα με τα βιβλία της Ολλανδικής σχολής σκακιού. Ύλη απλή, για παιδιά, που όμως έχει αφάνταστα οφέλη. Πολλές έννοιες που θεωρούμε αυτονόητες αναλύονται με μεγάλη λεπτομέρεια. Η ευκολία στη πλήρη κατανόηση των εννοιών, φέρνει και την ευκολία στην εφαρμογή τους. Ή όπως λέει ο Νίμζοβιτς ξεκάθαρα:

"Η διεξοδική μελέτη των στοιχείων είναι ο μισός δρόμο προς την μαεστρία (τη κατάκτηση του παιχνιδιού). "

Παράλληλα με αυτά τα βιβλία, βρέθηκαν στα χέρια μου τα βιβλία του ΙΜ Τζέρεμυ Σίλμαν (IM Jeremy Silman). Χωρίς υπερβολή, τα βιβλία του είναι ότι καλύτερο έχω διαβάσει ποτέ για το σκάκι. Είναι ιδανικά για ερασιτέχνες που προσπαθούν να βελτιωθούν, ευκολοδιάβαστα, διασκεδαστικά, χωρίς λεπτομέρειες που ποτέ δεν θα χρειαστεί ο αναγνώστης ή που σε αυτό το επίπεδο δεν μπορεί έτσι και αλλιώς να αποστηθίσει.

Το μεγαλύτερο λάθος που έκανα παλιότερα ήταν η προσπάθεια να αποστηθίζω από βιβλία ανοιγμάτων, ή να διαβάσω βιβλία τα οποία έκανα 3 ώρες να καταλάβω μια σελίδα. Δυστυχώς ή ευτυχώς, τα βιβλία είναι η μοναδική πηγή γνώσης όταν δεν υπάρχει προπονητής και είναι καίριο να βρει κάποιος τα κατάλληλα, που θα του δώσουν χαρά, κίνητρο και δεν θα τον αποθαρρύνουν. Τα βιβλία του Σίλμαν κάνουν ακριβώς αυτό!

Όταν λοιπόν υπάρχει μια γερή θεωρητική βάση, τότε τα προβλήματα και οι παρτίδες μπορούν να γίνουν μέρος της καθημερινής προπόνησης. Και με μια ακόμη μαγική βοήθεια να αποτελέσουν σημείο βελτίωσης.

Το τελευταίο σκακιστικό «εύρηκα» που είχα ήταν όταν τελικά αποφάσισα να αποδεχτώ την ύπαρξη των μηχανών σκακιού και να αρχίσω να αναλύω τις παρτίδες μου με αυτές. Προς μεγάλη μου έκπληξη, για πρώτη φορά μπορούσα να καταλάβω τα περισσότερα από τα λάθη μου (γιατί ορισμένα ακόμα και από τη μηχανή δεν τα καταλαβαίνω). Πιστεύω ότι είναι πιο επικοδομητικές οι λίγες παρτίδες αλλά με αναλύση μετά με υπολογιστη, παρά οι πολλές χωρίς ανάλυση. 

Έτσι λοιπόν από το 1300 ΕΛΟ έφτασα στο 1600 ΕΛΟ στο ίντερνετ. Με λιγότερο κόπο και σε λιγότερο χρόνο! Ελπίζω ότι για τις επόμενες 300 μονάδες, δεν θα χρειαστώ 8 χρόνια να βρω τον τρόπο! Για αυτό ευπρόσδεκτα είναι σχόλια με προτάσεις και απαντήσεις στο ερώτημα «Πως μπορεί κανείς να βελτιωθεί στο σκάκι;».

5 comments:

Unknown said...

Αγγελίνα, δε γνωρίζω το περιεχόμενο των βιβλίων που έχεις διαβάσει αλλά πιστεύω πως σε αυτό το επίπεδο καλό θα ήταν να εστιάσεις στη δημιουργία σχεδίου. Ήμουν περίπου στους 1600 βαθμούς στο fics όταν διάβασα "Το σχέδιο στο σύγχρονο σκάκι" του Στράτου Γρίβα. Θεωρώ πως τα πράγματα που σε διδάσκει το συγκεκριμένο βιβλίο είναι σπάνιο να τα βρεις.

Yiannis Miliatsis said...

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο. Αυτά τα βιβλία του Silman τα έχω και εγώ και τώρα που το ξανάπιασα το σκάκι είναι ο οδηγός μου... Πραγματικά πολύ εύκολα στην κατανόηση, ιδανικά για αρχάριους.

Yiannis Miliatsis said...

Πολύ καλό άρθρο. Τα βιβλία του Σίλμαν τα έχω επίσης και τώρα που ξανάπιασα το σκάκι είναι τα ιδανικά για τον αρχάριο!

Anonymous said...

τι είναι η μηχανή σκακιού και που μπορώ να την βρω στο ίντερνετ ??? υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ??

Angelina Kontini said...

@χρηστοσ κουμουτσος: μηχανή σκακιού = chess engine και είναι προγράμματα για τον υπολογιστή που μπορούν να αναλύουν θέσεις και δείχνουν ποιά πλευρά είναι καλύτερη, κατα πόσο και ποιές είναι οι καλύτερες κινήσεις στις θέσεις. Όταν αναλύεις μια παρτίδα με μια τέτοια μηχανή βλέπεις ποιές κινήσεις ήταν κακές. Πολλά σάιτ, όπως το chessbomb έχουν μηχανές στη μετάδωση των παρτίδων από μεγάλα τουρνουά. Εδώ μπορείς να δεις μερικά chess engines: https://www.chess.com/article/view/the-best-computer-chess-engines